GÖKHAN KARATAŞ - Türk futbolundaki yabancı hayranlığı hep gündemde. Yerli oyuncular rahatsız, Türk teknik adamlar rahatsız, Anadolu kulüpleri rahatsız, Türk futbolunun geleceğine vurgu yapan yorumcular da memnun değil. Karşıt görüşlere ve sert tepkilere rağmen Süper Lig'deki yabancı kontenjanının sınırları her geçen gün genişliyor. Son olarak 6+2+2 kuralı kabul edildi. Sahadaki 11'in yarısından fazlası ithal, kulübenin 3'te biri ithal ve artık tribünde de 2 ithal olacak. Yani Türkiye'nin en önemli kulüpleri, yurtdışından getirdiği isimlerde büyük zararlar etmesine karşın Sambacı, Tangocu, Romen vs. 'yıldız'ların peşinde koşmaya devam edecek.
Hep söylenir, eleştirilir, peki nedir bu yabancı karşıtlığı? Her sezon şampiyonluk yarışında olan Fenerbahçe, Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor, son 20 yılda tam 271 yabancı transfer etti. Yaklaşık 300 oyuncu içinde sadece 38'i ile (yüzde 14) sözleşme yenilendi. Takımlarına iyi para kazandıran yabancı sayısı ise bir elin parmaklarını geçmedi. Alırken günlerce süren görüşmeler ve yüksek rakamlar, gönderirken hep kriz, FIFA'lık davalar ve yüksek tazminatlar. Ne yaman çelişki...
Galatasaray, yeni sezon öncesi kadrosuna kattığı Lorik Cana ve Pablo Pino dışında son 20 yılda kadrosuna 73 yabancı futbolcu kattı. İthal isimlerde çoğunlukla hayal kırıklığı yaşayan sarı-kırmızılılar, bu oyunculardan 10'unun (yüzde 13) sözleşmesini uzattı. Taffarel, Popescu, Hagi, Capone, Mondragon, Song, Tomas ve Nonda'nın ardından Harry Kewell 1 yıl daha takımda kalırken, Çek golcü Milan Baros'la 2 yıl için yeniden anlaşmaya varıldı. Fiyasko transferlere milyonlarca euro harcayan Galatasaray, sadece Fernando Meira (6.5 milyon euro), Abdul Kader Keita (8 milyon 150 bin euro) ve Adrian Ilie'yi (7.8 milyon dolar) zarar etmeden iyi bir rakama yurtdışına gönderebildi.
Guti ve Quaresma transferleriyle büyük sükse yapan Beşiktaş, bu iki isim dışında son 20 yılda 66 yabancı transferine imza attı. Siyah-beyazlılar, son dönemde yabancı konusunda en dertli takımların başında geliyordu. Zira Kartal, 66 oyuncunun sadece 10'uyla (yüze 15) sözleşme uzattı. Madida, Amokachi, Halilagiç, Ronaldo, Giunti, Pancu, Cordoba, Bobo, Delgado ve Holosko, sergiledikleri performansın karşılığını yeni mukavele ile aldılar. Beklentileri karşılayamayan isimlerle yolların ayrılma süreci ise sancılı geçti. Kısır döngüyü bozan tek isim, kulüp kasasına 7.6 milyon Euro getirerek Lyon'un yolunu tutan John Carew oldu.
Fenerbahçe de yabancıda istikrar yakalayamadı. Son olarak Niang, Dia ve Stoch'u renklerine bağlayan sarı-lacivertliler, bu sezona kadar, 20 yılda 64 yabancı oyuncunun Türk futbolunda sahne almasını sağladı. Bu isimlerden 13'ü (yüzde 20), ikinci kez sözleşme imzaladı. Lugano, Alex, Roberto Carlos, Deivid, Aurelio, Okocha, Johnson, Högh, Gerson, Uche, Nobre, Moshoeu ve Luciano, performanslarının karşılığını aldı. Uche, 4 kez sözleşme yenileyip ilk 2 yılın ardından 7 sezon daha sarı-lacivertli formayı terleterek, ulaşılması zor bir başarıya imza attı. Göndermek istediği oyuncular için tazminattan kaçınmayan Fenerbahçe'ye, Anelka 8 milyon sterlin, Okocha da 17.5 milyon dolar kazandırdı.
Trabzonspor, ithal futbolcularda en çok sıkıntı çeken takım konumunda. Son transferler Glowacki ve Jaja dışında 20 yılda 68 yabancı, bordo-mavili formayı giydi. Transfer sezonlarında Beşiktaş ve Fenerbahçe'den daha fazla yurtdışına yönelen Trabzonspor Kulübü, 68 isimden 5'inin (yüzde 7) katkısını yeterli bulmuş olacak ki, sadece Gricho, Arçil, Şota, Petkoviç ve Yattara'nın mukavelesini uzattı. Karadeniz ekibi, rakiplerine göre maliyeti daha düşük isimleri kadrosuna kattı, ama kulübe iyi para kazandıracak bir yabancı transferi gerçekleştiremedi.
Futbolumuz adına acı gerçek, yabancı oyuncu transferindeki başarısızlıkla sınırlı değil. FIFA'da en çok ihtilaf dosyası olan ülkelerden biri Türkiye. Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor, sözleşmesi devam etmesine karşın takımdan ayrılmak isteyen birçok futbolcuyla FIFA'lık oldu. Yabancı oyunculara karşı maddi zorunluluklar yerine getirilmediği için de ağır faturalar ödendi. Hatta Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor, Avrupa kupalarından men ve puan silme cezalarıyla karşı karşıya kaldı. Kleberson, Giunti, Cordoba, Ahmed Hassan, Ricardinho, Appiah, Ortega, Dimas, Oulare, Luciano, Van Hooijdonk, Sphear, Horvath, Mpenza, Felipe, Ribery, Taffarel, Hagi, Popescu, Micheal Petkoviç, Rune Lange, Davor Vugrinec, Karel Rada ve Yuri Kalitvintsev. Dört büyükler'de ter döken yabancıların yüzde 10'u, Türkiye'den arkasında sorunlar bırakarak ayrıldı.
SÖZLEŞMESİ UZATILAN YABANCI FUTBOLCULAR
Beşiktaş
Fany Madida: 1 yıl
Daniel Amokachi: 2 yıl
Sead Halilagiç: 1 yıl
Ronaldo Guiaro: 1 yıl, 3 yıl
Federico Giunti: 1 yıl
Daniel Pancu: 4 yıl
Oscar Cordoba: 1 yıl, 1 yıl
Bobo: 4 yıl, 1 yıl
Matias Delgado: 2 yıl
Filip Holosko: 3 yıl
Fenerbahçe
Diego Lugano: 4 yıl
Alex de Souza: 2 yıl, 2 yıl
Roberto Carlos: 1 yıl
Deivid de Souza: 3 yıl
Marco Aurelio: 3 yıl
Jay Jay Okocha: 2 yıl
Samuel Johnson: 3 yıl
Jes Högh: 2 yıl
Gerson Candido: 1 yıl
Uche Okechukwu 2 yıl, 2 yıl, 2 yıl, 1 yıl
Marcio Nobre: 1 yıl, 1 yıl (kiralık)
John Leshiba Moshoeu 1 yıl, 1 yıl, 2 yıl
Fabiano Luciano 1 yıl, 2 yıl
Galatasaray
Claudio Taffarel: 2 yıl
Georghe Popescu: 2 yıl, 1 yıl, 1 yıl
Georghe Hagi: 1 yıl, 1 yıl
Capone: 1 yıl
Aly Faryd Mondragon: 2 yıl
Rigobert Song: 1 yıl
Stjepan Tomas: 3 yıl
Shabani Nonda: 1 yıl
Harry Kewell: 1 yıl
Milan Baros: 2 yıl
Trabzonspor
Victor Gricho: 1 yıl
Arçil Arveladze: 1 yıl
Şota Arveladze: 1 yıl
Michael Petkovic: 5 yıl
Ibrahima Yattara: 1 yıl, 3 yıl
